ساختار سیاسی لتونی

استقلال و تولد کشور لتونی:

جمهوری لتونی در سال 1918 در ساحل دریای بالتیک بنیان نهاده شد و اعلام استقلال نمود. اما استقلال این کشور از ان زمان تاکنون بخاطر دو جنگ جهانی مخدوش شده تا اینکه نهایتا همزمان با پایان جنگ سرد، تظاهرات و استقلال طلبی مردم لتونی اوج گرفت و کشور لتونی هر روزه شاهد تظاهرات مردمی ان کشور برای دستیابی به استقلال خود بود. این خواست عمومی‌که در قالب تظاهرات مختلف عینیت یافته بود، نهایتا به نتیجه رسید و در سال 1991 همزمان با اعلام رسمی استقلال لتونی، دولت روسیه نیز این استقلال را به رسمیت شناخت و کشور لتونی مجدداً پا به عرصه جهان گذارده عضوی جدید از سازمان ملل گردید. بخاطر انکه تولد و استقلال لتونی اصالتا و ابتدائاً به 18 نوامبر سال 1918 بازمیگردد، روز 18نوامبر به عنوان روز ملی لتونی اعلام گردیده است.

لتونی با جمعیتی قریب به 1.9 میلیون نفر، یکی از سه کشور بالتیک و در ساحل این دریا، یکی از شمالی ترین کشورهای جهان و در شمال اروپا قرار دارد که با کشورهای استونی، لیتوانی، روسیه سفید و روسیه هم مرز می‌باشد. هوای این کشور در تابستان معتدل بوده دارای زمستان‌های سرد می‌باشد. قریب نیمی از سرزمین لتونی با جنگل پوشیده شده و بیش از سه هزار دریاچه و 12 هزار رودخانه زیبایی خاصی به لتونی داده است. بالاترین ارتفاع در کشور لتونی ارتفاعات گایزینا  (Gaiziņa Kalns)است که 312 متر از سطح ابهای ازاد بالاتر است. این منطقه در غرب شهر مادونا قرار دارد.

پرچم کشور:

 

 

پرچم کشور به رنگ قرمز تیره است که در میانه ان، یک نوار سفید رنگ وجود دارد. سابقه این پرچم به قرن 13 برمیگردد و از این منظر یکی از قدیمی ترین پرچم های دنیاست. سابقه پرچم لتونی به جنگهای قبائل لتونی در قرن سیزدهم میلادی منتسب است که در ان زمان رئیس قبیله زخمی میگردد و برای انتقال جسدش، وی را در یک پارچه سفید رنگی میگذارند که بخاطر خونریزی وی، پارچه سفید با خون ان فرمانده قبیله رنگین و خیس میشود و از ان زمان چنین پرچمی نشانگر تلاش و ازادیخواهی مردم لتونی قرار گرفته است.

بنای ازادی در ریگا:

 

بنای ازادی در سال 1935 مبتنی بر مبالغی که مردم لتونی اهدا کردند، در وسط شهر ریگا پایتخت لتونی ساخته شد و همواره سمبل ازادی خواهی مردم لتونی بوده، بنوعی که در دهه 80 میلادی نیز محل تجمع مردم لتونی شده و آن تظاهرات و استقلال طلبی منجر به استقلال مجدد لتونی گردید. این بنا هم اکنون نیز محل اصلی تجمع مردم و بیان منویاتشان می‌باشد.

وضعیت اجتماعی لتونی:

در مورد بافت نژادی لتونی باید گفت که قریب 61 درصد مردم را لتونی‌ها تشکیل میدهند. ضمن انکه 26 درصد روسی و 13 درصد بقیه را هم اقلیت هایی همچون بلاروسها، اکراینی‌ها، لهستانیها، لیتوانی‌ها و غیره تشکیل میدهند. قریب 67 درصد مردم لتونی ساکن در شهرها هستند و 33 درصد نیز در روستاها ساکن میباشند. پایتخت لتونی شهر ریگا با جمعیت حدود 643 هزار نفر می‌باشد که شامل قریب یک سوم جمعیت لتونی است. بنا به اعلام یونسکو، ریگا یکی از میراث بشری است. شهرهای دوگاوپلیس با 87 هزار نفر، لپایا با 71 هزار نفر و جلگاوا با 62 هزار نفر شهرهای بعدی لتونی از نظر جمعیت می‌باشند. زبان رسمی و اکثریت مردم، زبان لتونی است اما زبانهای روسی، انگلیسی و آلمانی نیز در کشور تکلم می‌شود. لتونی کشوری سکولار است ولی اکثریت مردم از نظر دینی اوانجلیک لوترین و سپس کاتولیک و ارتدکس می‌باشند.

لتونی توجه ویژه ای در بکار گرفتن و مدیریت زنان در جامعه خود دارد. براساس امار دولتی هم اکنون 41 درصد مدیران بالای لتونی را زنان تشکیل میدهند. این درحالی است که میزان زنان در مدیران بالای جامعه در المان 14 و در اسپانیا 22 درصد می‌باشد.

تعلیم و تربیت:

لتونی یکی از کشورهایی است که میزان تحصیلات در بین مردم لتونی به نسبت به دیگر کشورها بالاتر است. در سال 2013 به میزان 27 درصد مردم لتونی تحصیلات عالی داشته اند که این رقم بالاتر از متوسط کل کشورهای اتحادیه اروپا بوده است. براساس قوانین لتونی، تحصیلات ابتدایی و دبیرستان در لتونی مجانی بوده و همه دانش اموزان میتوانند به چنین تحصیلاتی بپردازند. جهت اقلیتهای موجود در لتونی همچون بلاروس، استونی، لیتوانی، لهستانی، کولی‌ها و روس ها مدارس خاص خودشان فراهم گردیده است.

نوع حکومت:

نوع حکومت لتونی جمهوری و دمکراسی پارلمانی است. نظام قانون گذاری آن یک مجلسی یا است. پارلمان لتونی دارای یکصد عضو بوده عمر هر دوره پارلمان چهار سال می‌باشد. پارلمان در لتونی به نام  Saeima خوانده می‌شود.

رئیس جمهور لتونی که مقامی تشریفاتی در لتونی دارد با رای مخفی اعضای پارلمان، با اکثریت مطلق آراء و برای مدت 4 سال انتخاب میگردد که البته برای یک دوره دیگر نیز، همان رئیس جمهور را می‌توان انتخاب نمود. رئیس جمهور همزمان فرمانده کل قوای ارتش لتونی نیز می‌باشد. او قوانین مصوب پارلمان و معاهده‌های کشور را امضا و ابلاغ می نماید و لتونی را در صحنه بین المللی و سازمانهای بین کشوری نمایندگی میکند. وی استوار نامه سفرای خارجی را دریافت نموده، براساس معرفی نخست وزیر، سفرای لتونی را در خارج کشور منصوب می نماید. درعین حال براساس قانون اساسی لتونی، رئیس جمهور کسی است که قدرت تعیین صلاحیت بر مصوبات مجلس را داشته میتواند آن مصوبات را وتو کند و همچنین دعوت به برگزاری یک رفراندم نماید. براساس قانون، رئیس جمهور در شرایط بسیار سخت میتواند خواهان رفراندم در شرایط خاص پارلمان لتونی گردد. اگر چنین رفراندمی‌برگزار شد و اکثریت مردم به ان رفراندم رای مثبت دادند، پارلمان منحل می‌شود والا رئیس جمهور باید استعفا دهد.

از جمله مهمترین وظائف و مسئولیت های مهم رئیس جمهور منصوب کردن فردی بعنوان نخست وزیر لتونی است که در حقیقت قدرت اجرایی را در دست داشته و رئیس دولت است. پس از این انتصاب، نخست وزیر وزیران خود را انتخاب نموده باید انان را به تصویب پارلمان لتونی برساند. براساس ماده 59 قانون اساسی، پارلمان لتونی میتواند نخست وزیر و یا هریک از وزرا را با رای عدم اعتماد خود برکنار نماید. پارلمان قوانین اصلی را تصویب میکند ضمن انکه دولت نیز مجاز به تصویب برخی مراتب می‌باشد. قوه قضاییه از دولت و همچنین قوه مقننه و پارلمان مستقل می‌باشد.

انتخابات پارلمانی هر چهارسال یکبار و در اولین روز شنبه اکتبر برگزار میگردد. مردم لتونی علاوه بر آنکه هر چهار سال یک بار اعضای پارلمان خود را از طریق رای مستقیم برمیگزینند، اعضای شورای شهرهای لتونی را که مبتنی بر تعداد شهروندان هر شهر از 7 تا60 نفر متغیر است، از طریق رای دادن انتخاب می نمایند.  

احزاب سیاسی:

 صحنه سیاسی لتونی بصورت دمکراسی پارلمانی بوده همه امور مبتنی بر رای پارلمانی می‌باشد و احزاب نقش قوی در صحنه سیاسی لتونی دارند. از زمان استقلال لتونی در 1918 و بالاخص پس از فروپاشی شوروی و استقلال کامل این کشور، احزاب زیادی تشکیل شده و پس از چندی از بین رفته اند. براساس قانون تنها احزابی میتوانند وارد پارلمان شوند که بتوانند حداقل پنج درصد ارای مکتسبه را اخذ نمایند.  

مهمترین احزاب حال حاضر حاضر (2023)در پارلمان لتونی عبارتند از:

 پارلمان لتونی (سایما) در حال حاضر شامل چند حزب کلیدی است که پس از انتخابات ۲۰۲۲ در قالب گروه‌های پارلمانی سازمان‌دهی شده‌اند. مهم‌ترین این گروه‌ها شامل حزب پیشرو وحدت جدید  (JV)، اتحادیه سبزها و کشاورزان  (ZZS)، فهرست متحد (AS) با گرایش میانه، ائتلاف ملی (NA) با گرایش ملی‌گرای راست، و همچنین نیروهای جدیدتری مانند ثبات (S!)، پیشروها (P) و لتونی اول (LV!) هستند. این احزاب پس از انتخابات، دولت ائتلافی را تشکیل دادند؛ انتخاباتی که در آن حزب طرفدار روسیه، «هارمونی»، برای نخستین بار در سال‌های اخیر از ورود به پارلمان بازماند.

گروه‌های پارلمانی فعلی در چهاردهمین دوره سایما:

• وحدت جدید (JV): بزرگ‌ترین حزب و محور اصلی دولت، به رهبری نخست‌وزیر کریشیانیس کارینش (Krišjānis Kariņš).
• اتحادیه سبزها و کشاورزان (ZZS): یک نیروی مهم با تمرکز بر منافع کشاورزی و مناطق روستایی.
• فهرست متحد (AS): یک بلوک میانه شامل حزب سبز لتونی، اتحاد مناطق لتونی و حزب لیپایا.
• ائتلاف ملی (NA): گروهی با گرایش ملی‌گرای راست.
• ثبات:(S!): حزبی جدید با تمرکز بر ثبات سیاسی.
• پیشروها: (P): حزب سوسیال‌دموکرات/لیبرال.
• لتونی اول (LV!): حزبی پوپولیست.

زمینه کلیدی انتخابات ۲۰۲۲:

در انتخابات ۲۰۲۲، تغییرات عمده‌ای در صحنه سیاسی لتونی رخ داد، از جمله ناکامی‌کامل حزب طرفدار روسیه «هارمونی» در کسب کرسی، که زمینه را برای تشکیل یک دولت ائتلافی گسترده‌تر میان احزاب میانه‌رو، ملی‌گرا و نیروهای نوظهور سیاسی فراهم کرد.

سیاست خارجی لتونی:

لتونی که کشوری در دریای بالتیک می‌باشد، در سال 2003 رفراندمی‌برای عضویت در اتحادیه اروپا برگزار کرد که دو سوم شرکت کنندگان به این سوال رای مثبت دادند و بنابراین از سال 2004 به عنوان یک کشور عضو اتحادیه اروپا انتخاب گردید. لتونی 4 دهم درصد جمعیت اتحادیه اروپا را در خود جای داده است. این کشور توانست در سال 2015 برای اولین بار، ریاست دوره ای اتحادیه اروپا را نیز به خود اختصاص دهد. لتونی 8 کرسی نمایندگی پارلمان اروپا را به خود اختصاص داده است. این کشور در سال 2007 عضو حوزه شنگن نیز گردید. لتونی در همان سال عضویت در اتحادیه(2004)، به همراه دو کشور دیگر دریای بالتیک و نیز رومانی، بلغارستان، اسلواک و اسلونی عضویت سازمان ناتو را پذیرفت. بنابراین سیاست خارجی این کشور ساحل دریای بالتیک را باید سیاست خارجی منطبقی بر گرایش های اتحادیه اروپا و ناتو دانست.

همزمان با پایان جنگ سرد، تظاهرات ضد شوروی و ضد اشغال در لتونی اوج گرفت تا اینکه در سال 1990  استقلال لتونی از طرف مردم این کشور اعلام شد. متعاقبا در آگوست سال 1991 که استقلال لتونی رسما اعلام گردید و روسیه نیز آن را به رسمیت شناخت. در طول عمر کوتاهی که از استقلال لتونی می‌گذرد، این کشور روابط دیپلماتیک مستقل خود را با کشورهای زیادی برقرار کرده بنوعی که هم اکنون کشور لتونی  با 157 کشور رابطه دیپلماتیک دارد.

در طی مدت کوتاه استقلال لتونی، این کشور در سازمانهای بین المللی و منطقه ای منعددی عضویت یافته که از جمله عضویت در این سازمان‌ها قابل ذکر است: سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا، شورای اروپا، ناتو، سازمان امنیت و همکاری اروپا (OSCE)، صندوق بین المللی پول، سازمان تجارت جهانی، فائو، سازمان جهانی کار، آنکتاد، سازمان بهداشت جهانی، بانک سرمایه گذاری نوردیک و شورای کشورهای دریای بالتیک

اقتصاد لتونی:

لتونی سرزمینی پوشیده از جنگل است بنوعی که قریب 48 درصد از زمینهایش از جنگل پوشیده شده است. همچنین 20 درصد زمینهای آن قابل کشت می‌باشد. زمینهای این کشور به علت مرطوب بودن و بارندگی فراوان در لتونی به آبیاری نیاز ندارند بلکه نیاز شدید به زهکشی و خروج آب از مناطق قابل کشت دارند. لتونی درعین حال، طی سالهای گذشته توجه ویژه ای به صنعتی شدن مبذول داشته است. این کشور در سال 2015 به عضویت سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه OECD   درآمد. کشور لتونی از سال 2004 به عضویت اتحادیه اروپا پذیرفته شد و از سال 2014 نیز به پول واحد اروپایی پیوست. پیشتر وهمزمان با عضویت لتونی در اتحادیه اروپا در سال 2004، موضوع پذیرش و عضویت لتونی در واحد پول اروپایی «یورو» مطرح گردید. بنابراین از همان زمان لتونی واحد پول ملی خود «لاتس» (Lats) را به یورو پیوند زد، ضمن انکه به اتحادیه پولی و اقتصادی اروپا وارد گردید. لتونی بعد از چند سال که توانست ضوابط مرتبط با پذیرش پول یورو را در اقتصاد خود عملی سازد، از ژانویه سال 2014 واحد پول ملی خود را حذف نموده و واحد پول یورو را بعنوان پول ملی خود پذیرفت.

لتونی کشوری کوچک است که اقتصادش را مبتنی بر اقتصاد باز بنیان گذارده است. گرچه همچنان دولت بخش هایی از اقتصاد همچون جنگل ها را در اختیار خود نگه داشته است ولی تعداد زیادی از شرکت ها و بانکها مالکیت خصوصی دارند این کشور که در میانه کشورهای بالتیک قرار دارد، خاصا به رشد حمل و نقل توجه ویژه داشته و بخش حمل و نقل و ترانزیت برای این کشور حوزه دریای بالتیک از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لتونی قصد دارد با توسعه شبکه توزیع شمالی موسوم به  NDNحد اکثر استفاده را نموده بنادر لتونی را بهترین راه جهت اتصال به آسیای میانه و غرب اسیا همچون افغانستان از طریق روسیه، ازبکستان، قزاقستان (و مسیردیگر از دریای خزر) جلوه دهد.

در سال 2015 مهمترین بخش اقتصاد لتونی را تجارت، حمل و نقل و خدمات غذایی تشکیل میداده که قریب ربع اقتصاد لتونی را به خود اختصاص داده است. همچنین صنایع لتونی 16 درصد از مجموعه اقتصاد را در اختیار داشته است. وجود جنگلهای انبوه در لتونی باعث گردیده که صنایع چوب و جنگل رشد بسیار خوبی داشته باشد. منابع طبیعی شامل الوار، کهربا، ذغال سنگ ، سنگ آهک و دولومیت از اهمیت زیادی برخوردارند. یکی از سوغات کشور لتونی سنگهای قیمتی و خصوصا کهربا است. 

در راستای جذب سرمایه خارجی در کشور لتونی، از جمله سیاستهای ریگا استفاده از طرح اعطای اقامت در قبال خرید ملک در این کشور می‌باشد که موجبات ورود میلیونها دلار به بخش املاک را فراهم نموده است. توریست پذیری و آغوش باز برای جذب جهانگردان در کنار بانکداری و اقامت در برابر خرید ملک ترکیب مناسبی جهت رشد اقتصادی این کشور بوده اند.

انرژی تجدید پذیر جایگاه قابل توجهی در مصرف انرژی در لتونی دارد. در حالیکه متوسط انرژی تجدید پذیر در اتحادیه اروپا به میزان 25 درصد می‌باشد، 36% انرژی مصرفی در لتونی از انرژی تجدید پذیر می‌باشد. این رقم در دانمارک 26، لهستان 15 و بلژیک 13 درصد می‌باشد